Inleiding dagteksten

'We weten dat het zijn droom was op het hoogtepunt van zijn werk achter een onoverzienbare lawine van citaten te verdwijnen.'

Op deze plaats vindt u een van mijn mogelijke dagboeken van een lezer. Ik citeer dagelijks zonder eigen verbindende of verklarende tekst uit wat ik de dag daarvoor las: essays, romans, gedichten, kranten en wat er zoal meer voor ons aller oog geschreven is. Omdat wat ik lees me verwijst naar wat ik eerder las, zoals het me, net als mijn leven, verwijst naar wat ik nog lezen zal, dient u ‘dag’ ruim op te vatten, als levensdagen. Ik citeer uit wat me treft, wat me voor vragen stelt, in problemen brengt, wat uitwegen probeert, verbanden ontwerpt – benieuwd naar de orde van het wortelstelsel dat mij op deze pagina voor ogen komt.
Treft mij een reactie van een lezer van deze site, zal ik die citeren. Net als de andere citaten, zal ik die reactie anonimiseren. Namen schermen teksten af met verwachtingen, voorgevormde waardering, overgeleverde autoriteit of reflexmatige afwijzing. Mijzelf probeer ik op deze plaats teksten overschrijvend uit mijn ingeslepen waarderingenhiërarchie los te maken – u,  lezer, kunt onbevangen lezen:

Dagteksten

31 oktober 2006
Aardige jongen. Hij heeft groot gelijk. Toch: wrevel en een gevoel van machteloosheid. Dat idee dat je alleen maar de goede woorden hoefde te vinden om de geschiedenis een andere wending te geven (...) Je doet eens uit de doeken hoe de wereld in elkaar  zit en de mensen zeggen: o, maar dat wisten we niet, dat was de bedoeling niet, nee, daar gaan we gauw wat aan doen. Maar wat al ze alles wat je ze vertelt wél wisten en dat het wél de bedoeling was - als dit (met alle rampen, met alle ellende en onrecht) per saldo toch de wereld is zoals we haar het liefst willen hebben...

 30 oktober 2006
Lehr mich reden, Gras
lehr mich tot sein und hören,
lange, und reden, Stein,
lehr du mich bleiben, Wasser
frag mir, und Wind, nicht nach.

29 oktober 2006
Bos & heide. Koude wind, stevige regenbui. Twee buizerds, één Vlaamse gaai, mezen.

28 oktober 2006
Veilige onderwerpen: al dat verkeer in de polder, al dat kunstlicht in de polder. U is wat dat betreft stelliger dan ik. In hem zit meer woede. Ik leef in een land waar tragische vergissingen worden gemaakt, hij leeft in een land dat willens en wetens naar de verdommenis wordt geholpen - misdadige ijdelheid van burgemeesters, de grenzeloze incompetentie van ambtenaren - een land van samenzweringen.

27 oktober 2006
Laat de god die zich in mij verborgen houdt
mij willen aanhoren, mij laten uitstpreken

stilstand

in aanbouw, afbraak
in aanbouw

                                    zie hier
26 oktober 2006
... het gat in de heg
dat voor mij bestemd is.

Over het andere geschenk
kan men beter zwijgen.

                                          zie hier

25 oktober 2006
Leegte over de wateren;
Rozenmond ligt languit in haar bad

en wil er niet uit.
Wrevel in de zaal

                                    zie hier

24 oktober 2006
Nauwelijks mindert de trein vaart,
of daar is hij: zo'n zelfde man.  Een

mens? En vlok duisternis?

                                        zie hier

23 oktober 2006
Al het water van de zee
wast niet al het water van de zee weg,
en tussen de stekels van de egel in de heg

krioelt het van de vlooien.
                                         (En deze wordt

herhaald: is n.l. een speld).
                                               zie hier

22 oktober 2006
Toch hebben deze woorden, die waarschijnlijk voordien door niemand op deze wijze zijn gezegd, het geluk gehad elkaar niet kwijt te raken, ze hadden iemand die ze bij elkaar bracht, wie weet of de wereld niet een beetje beter zou zijn als wij wisten hoe we een stuk of wat woorden die hier los ronddolen moesten groeperen

21 oktober 2006
Het is met de mens dus zo gesteld, dat als hij zijn land macht en rijkdom toewenst, het erop neerkomt dat hij zijn buren narigheid toewenst. Degene die zou willen dat zijn land nooit groter of kleiner of rijker of armer wordt, dat is een wereldburger.

20 oktober 2006
Hebben we dan de echte E gezien? ,,Jawel'', zegt ze, ,,ik heb me niet anders voorgedaan dan ik ben. Bewust, want je kunt in je eigen val lopen. Eerlijkheid brengt je het verst. Bovendien kunnen de makers dan ook het personage creëren dat je bent.''

19 oktober 2006
Niet eens zozeer door de zinnen zelf wordt het verhaal verteld of de geschiedenis opgerakeld als wel door de beweging van die zinnen, de dans van de woorden en van de herhalingen, hun monotoon gespartel of juist hun springerigheid, de slepende tred van een gedachte of de buigzaamheid van een ontsnappingspoging, de lichtvoetigheid van de klanken of de cadans van de fantasie, de losse leugenachtigheid van de beeldspraak, de krul van het verzinsel, het baldadige van een overdrijving en vooral de toon van de verteller, de schorre warmte van een stem.

18 oktober 2006
Geboren uit een aanzienlijke familie werd hij in de leer gedaan in Rome, voor de studie van de letteren. Maar toen hij zag hoevelen daarbij afgleden langs de steile helling van de ondeugden, trok hij zijn voet, die hij als in het voorland van de wereld had gezet, terug om niet, na nog maar aan de kennis van die wereld te hebben geraakt, straks geheel in haar grondeloze diepte te vallen.

17 oktober 2006
Sprache,
abgehetzt,
mit dem müden Mund
auf dem endlosen Weg
zum Hause des Nachbarn.

16 oktober 2006
Een boek waarvan elke zin
tenminste letterlijke betekenis heeft
en die vergeten kan worden
en onbedorven teruggevonden.  

15 oktober 2006
De heilige schriftuur verhoudt zich immers tot woorden en betekenissen als de schilderkunst tot kleur en werkelijkheid. Wie zó blijft steken in de kleuren van het beeld dat hij voorbijziet aan de afgebeelde werkelijkheid, is toch een grote dwaas. Als wij slechts de buitenkant aanvaarden van de woorden die gesproken worden, en de betekenis ervan veronachtzamen, is het alsof wij de werkelijkheid die geschilderd werd veronachtzamen, en ons enkel aan het kleurbeeld houden. Er staat geschreven: de letter doodt, maar de geest doet leven. De letter bedekt de geest op dezelfde wijze als het stro de tarwe. Dieren voeden zich met stro, mensen met tarwe. Een mens die zijn verstand gebruikt, zal dus het stro dat de dieren vreten verwijderen, en zich haasten het graan van de geest te eten. Dat de geheimen schuilgaan in het omhulsel van de letter heeft als voordeel dat de wijsheid waarnaar men moest zoeken beter smaak.

14 oktober 2006
proeve van een vertaling

daß das wasser klar ist
das rot in meinem haar ist
daß die geigen geigen
daß die meere steigen
daß man uns am leben läßt
mehr steht nicht fest

het water is doorzichtig
mijn liefde onvoorzichtig
de strijkers blijven strijken
het zeeniveau blijft stijgen
men lààt ons nog in leven
dit zijn al m'n zekerheden

uw alternatief naar hansgroenewegen@xs4all.nl
alternatief

13 oktober 2006
Op de vloer ligt al een hele rij volgeschreven vellen maar het einde is nog niet in zicht. Is dit een uit woestijnzand opgegraven papyrusrol? Tientallen vellen, hartstochtelijk bekrast. Ik schrijf en wacht, schrijf en wacht, staat in de verte naar niets, steeds luisterend, tot het juiste woord boven komt drijven vanuit een diepte waaruit het al bezit was los te komen, ik wacht, laat regelmatig het peillood zakken maar voel geen grond, alleen een diepte, iets dat bodemloos is, ik luister, wacht, en schrijf dan koortsachtig zodra de juiste woorden geluidloos opduiken. Niets komt naar buiten wat niet binnen is gevormd. Op mijn hand legt zich ook bij de geringste beweging een tweede, onzichtbare hand die mij leidt, dwingt, tegenhoudt of afremt. In de beduimelde marge heeft iemand met dun potlood ragfijne opmerkingen getekend: letters met halen en lussen zijn als tere lasso’s uitgegooid naar een gedachte. Vaak blijft het niet alleen bij een voorzichtige potloodstreep, aarzelend onder een zin of dwars door een woord. Omdat ik nu dagelijks ongeveer evenveel regels schrijf als schrap, wordt de rol niet langer of korter, behoudt de tekst dezelfde omvang maar treden binnen die ruimte steeds verdergaande verschuivingen op. Misschien ben ik intussen echt iemand anders geworden? Ik stop hier omdat je nu eenmaal ergens moet eindigen en liefst niet in de goot ...

12 oktober 2006
Maar het zal wel schelen als ik minder drink. Nu kom ik wel aan een fles wijn per dag. Het is al die tijd dat ik werkloos thuiszat zó normaal geweest om om klokslag vijf uur die fles open te trekken. En als je dat zeven jaar lang doet, dan worden de gevolgen wel zichtbaar. Ach ik denk dat het even een week tanden op elkaar is en dat het daarna wel zal gaan. Die knop moet gewoon even om. En àls ik iets doe, ben ik ook een mannetje van de perfectie. Ik drink nu al een glaasje minder per dag.

11 oktober 2006
Voorlopig blijven al deze kwesties duister en ingewikkeld. We moeten daar openlijk voor uitkomen, zonder te doen of we ze op dit moment kunnen beheersen. Waar het om gaat, is hoe verandering en vooruitgang van het recht bewerkstelligd kunnen worden. En of zulke voortuigang mogelijk is in een tijdsgewricht dat ingeklemd zit tussen de Wet van een onvoorwaardelijke gastvrijheid, die a priori geboden wordt aan ieder ander, aan elke nieuwkomer, wie het ook moge zijn, en de voorwaardelijke wetten van een gastvrijheidsrecht zonder welde de Wet van de onvoorwaardelijke gastvrijheid wel eens een vrome wens zou kunnen blijven, een amorf en ondoeltreffend streven, of zelfs ieder ogenblik zou kunnen ontaarden.

10 oktober 2006
Wat zij in de loop der jaren aan romantisch sentiment verloor, won ze aan scherpte. ‘Hoe nauwkeuriger je waarnemingen zijn, des te onzekerder worden je interpretaties.’
In die dubbelzinnige omhelzing op de grens van licht en schaduw stond ze graag aan de deur en luisterde hoe de avond viel over de stoep en over de tuinen; ze meende allerlei stemmen te horen, gelach en gejoel, ruzies, kreten, feestgedruis, geroep en gezang, halve verhalen.

9 oktober 2006
De film ZYX is typisch Nederlands: eerlijkheid slaat door in onbeschaamdheid. De oprechte schildering van de wanhoop in de omgeving van de zwaar gehandicapte geraakte Adam vormt de opmaat voor een discussie of Adam niet beter dood zou kunnen zijn.
Dat laatste overschrijdt een grens, een grens die moet worden bewaakt door het goede ouderwetse middel van schaamte en taboe. Het is taboe om te praten over de zin van andermans leven. We voeren ook geen debat over de wenselijkheid van levensbeëindiging van bijstandsvrouwen, die immers ook geld kosten en lastig zijn. Wie dat toch doet moet zich schamen.

8 oktober 2006
Y voelde de behoefte blind en doof te worden, in doofstomme, luchtledige duisternis te veranderen. Het was hier zo donker, zo verstikkend, benauwd als in een schoenendoos, alles hingvol met idote schilderijen, met Hängelampe, het was zo laag dat je je hoofd door het dak kon steken, er was hier geen lucht, je kon hier niet ademen, je voelde alleen je hart kloppen in je ellebogen, het was onverdraaglijk zo hermetisch afgesloten als het hier was!

7 oktober 2006
En waarschijnlijk is iedere vorm van benadering en interpretatie van de gegevens waartussen wij rondscharrelen wel bepaald door tederheid overwegend. Anders zou de rotzooi immers onmogelijk te verstouwen zijn. Hoe meer beroerdigheid, hoe lieflijker men zich maar te gedragen heeft.

6 oktober 2006
een dichter probeert toch uit de taal zoals die onoplettend gebruikt wordt iets af te zonderen wat geofferd kan worden als een schuldoffer vanwege de onoplettendheid

5 oktober 2006
hij moest telkens bij zichzelf zijn geliefkoosde inzichten herhalen: dat de onrechtvaardigheid en het ongeluk in de wereld constanten zijn; dat de theorie van de vooruitgang een waanvoorstelling is; dat de armen, daar ze nooit geluk gekend hebben, ongevoelig zijn voor tegenspoed. Evenals alle rijken kon hij er niet toe komen te geloven dat de armen (kijk naar hun huizen, kijk naar hun kleren) werkelijk konden lijden. Evenals alle mensen van beschaving geloofde hij dat alleen van de zeer ontwikkelden gezegd kon worden dat zij wisten, dat ze ongelukkig waren. Bij één gelegenheid, toen de ongerechtigheden in zijn bisdom onder zijn aandacht waren gebracht, deed hij er bijna iets tegen. Hij had juist gehoord dat het in Peru bij de priesters regel begon te worden om twee maten meel te eisen voor een tamelijk voldoende absolutie, en vijf maten voor een werkelijk afdoende. Hij beefde van verontwaardiging; hij bulderde tot zijn secretaris, verzocht hem zijn schrijfmateriaal te brengen en kondigde aan dat hij een verpletterende herderlijke boodschap ging zenden. Maar er was geen inkt meer in de inktpot; er was geen inkt meer in de andere kamer; er was in het hele Paleis geen inkt meer te vinden.

4 oktober 2006
Als poëzie echt op iemand inwerkt gebeurt dat zeker niet door hem op te splitsen, hem de illusies van geveinsd en zuiver mentaal leven mee te delen. Zij dringt hem geen vervalste werkelijkheid op die volgzaamheid van de ziel eist en derhalve ook onthouding van het lichaam. De poëzie moet het hele wezen doordringen; ze prikkelt zijn spierstelsel met ritmes, bevrijdt of ontkent zijn verbale vermogens en verheerlijkt het totale spel daarvan, dat ze op radicale wijze voorschrijft, want zij beoogt de eenheid en de harmonie van de levende persoon uit te lokken of te reproduceren, een buitengewone eenheid die zich manifesteert wanneer de mens beheerst wordt door een intens gevoel dat niet een van zijn gevoelens buiten spel laat. Kortom, het verschil tussen de werking van het gedicht en het gewone verhaal is van fysiologische aard.

3 oktober 2006
Hlief, hier een waarschuwingsbrief:
Ga nooit meer alleen naar het park alsjeblieft!
Ze hebben er lappen met bloed gevonden in het oeverriet.
Een dronken vissertje gevonden, dat met zijn voeten in het water sliep. Een pop zonder ogen, een stoel zonder poten. En, tussen de biezen verborgen, een vuile kleine boterdief die van honger was gestorven.
Ze zijn nog wezen vragen of iemand hem ergens van kende, maar niemand wist van wie hij was, want niemand was hem kwijt...

2 oktober 2006
Aarde is aarde. Ondergronds wurgen de rododendron en azalea elkaar. Een hoge boom berooft een lagere van licht en elke bloem is maar voor even mooi. Zaad komt niet op. Wat wordt verkocht, verdorst, verdort op onverschillige kozijnen. En altijd loert de luis.

1 oktober 2006
‘’Haal de spiegels weg!’’ hoestte hij. ‘’Laat er alleen één staan!’’ Eindelijk durfde men niet langer te weigeren en trok de spiegels om, alleen lukte het niet om er één van de vernieling uit te zonderen.

terug naar de actuele dagteksen
Klik hier voor de dagteksten van november 2006
Klik hier voor de dagteksten van september 2006.
Klik hier voor de dagteksten van augustus 2006.

En zoals dat nu eenmaal gaat, laat A in de op ettelijke punten al bedenkelijke overschrijving van B uit C, op zijn beurt ook weer het een en ander weg en plakt hij niet bij elkaar horende stukjes aan elkaar. Citeren hoort in het strafregister.